Özet

Otozomal dominant kalıtım gösteren ataksiler a) spinoserebellar ataksiler (SSA), b) epizodik ataksiler ve c) SSA benzeri diğer otozomal dominant ataksiler (Dentatopallidolusian atrofi, frajil X ilişkili tremor-ataksi sendromu) olarak üç bölümde incelenebilir. Spinoserebellar ataksiler otozomal dominant ataksiler içinde en sık görülen gruptur. Serebellar ataksi, beceriksizlik ve dizartri ile karakterize ilerleyici bir tablodur. Hastalık genellikle üçüncü veya dördüncü dekadda başlar, ancak erken çocuklukta ya da yaşlılıkta da gelişebilir. Serebellum ve beyinsapı atrofisi genellikle en belirgin özellikleridir, fakat diğer bölgelerde tutulup farklı fenotiplere yol açabilir. Son yıllarda yapılan patogenetik sınıflamaya göre, SSA’lar üç gruba ayrılır: (i) CAG tekrarına bağlı poliglutamin genişlemeli SSA’lar, (ii) genlerin kodlanamayan bölgelerinde genişlemeler olması halinde kodlanamayan genişlemeli SSA’lar ve (iii) klasik mutasyonlu SSA’lar. Epizodik ataksi (EA)’lerin yedi tipi tanımlanmıştır. En sık görülenler içinde EA tip 1 voltaj bağımlı potasyum kanalını kodlayan genlerin mutasyonu sonucu oluşurken, EA tip 2 voltaj bağımlı kalsiyum kanalı geni mutasyonu ile oluşur. Epizodik ataksiler genellikle çocukluk çağında başlar. Frajil X ilişkili tremor-ataksi sendromu frajil X mental retardasyon 1 geninde premutasyon taşıyıcısı yaşlı erkeklerde görülür. Bu hastaların tümü 50 yaşın üzerindedir ve ilerleyici intansiyonel tremor ve ataksi geliştirirler. Bu semptomlara bellek kaybını, yürütücü işlev bozukluklarını ve anksiyeteyi de içeren bilişsel güçlükler ve davranış bozuklukları da eşlik edebilir.