Özet

Akut serebellit; ataksi, nistagmus ve dismetri gibi serebellar belirti ve semptomların akut başlangıcı ile karakterize enflamatuar bir sendromdur. Koronavirüs hastalığı 2019 (COVID-19) pandemisinin başlangıcından bu yana, hastalarda önemli sayıda COVID-19 kaynaklı nörolojik belirtiler bildirilmiştir. Bu yazıda, COVID-19 enfeksiyonuna bağlı akut serebellit ve ataksi tanısı konulan ve steroid tedavisine yanıt veren 50 yaşında bir erkek hasta güncel literatür eşliğinde sunuldu. COVID 19’a bağlı izole akut serebellit ve ataksi nadir görülen bir tablo olup klinik olarak şüphe duyulan hastalarda pulse steroid tedavisi ile iyi yanıt alınması nedeniyle klinisyenlerin bu nörolojik tabloyu akılda tutmaları gerekmektedir.

Giriş

Koronavirüs hastalığı (COVID-19) pandemisinin başlangıcından bu yana, özellikle diğer komorbiditeleri olan yaşlı hastalarda, önemli sayıda COVID-19 kaynaklı nörolojik belirtiler bildirilmiştir. COVID-19, şiddetli pnömoninin yanı sıra anosmi, kraniyal nöropatiler, Guillain-Barre sendromu ve ensefalit gibi nörolojik bulguları içerenmultisistemik hastalığa neden olur.[1] Çin’in Wuhan kentinde, COVID-19 pozitif hastaların %36.4’ünün bazı nörolojik belirtileri olduğu ve olguların çoğunun, COVID-19 enfeksiyonunu takip eden birkaç gün ila haftalar içinde ortaya çıktığı bildirilmiştir.[2]

Akut post enfeksiyöz serebellar ataksi (APESA) veya akut serebellar ataksi, ataksi, nistagmus ve dismetri gibi serebellar belirti ve semptomların akut başlangıcı ile karakterize enflamatuar bir sendromdur. Ateş, mide bulantısı, baş ağrısı, mental durumdaki değişiklikler gibi semptomlar klinik tabloya eşlik edebilir. Görüntülemede genellikle beyincikte beyaz cevher dejeneratif değişiklikleri gösterir.[3]

Bu olgu sunumunda COVID-19 enfeksiyonuna bağlı gelişen APESA tanısı konulan bir olgunun literatür eşliğinde tartışılması amaçlandı.

Olgu Sunumu

Elli yaşında erkek hasta dengesizlik, halsizlik, konuşma bozukluğu, öksürük ve yüksek ateş şikayetleriyle ilk olarak acil servise başvurdu; yapılan PCR testi ve toraks bilgisayarlı tomografisi (BT)’nin COVID-19 ile uyumlu olması nedeniyle iç hastalıkları servisinde yatırılarak izlem ve tedavisi planlandı. Hastanın öyküsünden iki doz inaktif pandemik COVID-19 aşısı (CoronaVac) olduğu öğrenildi. Öz geçmişinde sigara kullanımı (1 paket gün) var iken, soy geçmişinde herhangi bir özellik yoktu. Bir hafta sonra hastada dengesiz yürüme ve konuşma bozukluğu sorunu başlaması üzerine nöroloji bölümüne konsülte edildi. Hastanın değerlendirildiği sırada nefes darlığı ve oksijen ihtiyacı yoktu. Ateş 37.6°C idi. Nörolojik muayenesinde; bilinç açık oryante ve koopere idi. Ense sertliği yoktu. Göz hareketleri serbest, bakış yönüne vuran ve dinlenmekle geçmeyen nistagmus vardı. Hasta dizartrik konuşuyordu. Duyu ve motor muayenesinde herhangi bir anormal bulgu saptanmayan hastanın derin tendon refleksleri normaldi. Serebellar muayenesinde iki taraflı dismetri vardı. Yürüyüşü ataksik, tandem yürüyüşü beceriksiz ve Romberg testi pozitif idi.

Rutin laboratuvar tetkiklerinde D-dimer 1.3. µg/L Lokosit 16000 uL sedimentasyon 20 mm/saat C- reaktif protein (CRP) 6 mg/L idi. Diğer laboratuvar parametreler normaldi.

Yapılan kontrastlı beyin manyetik rezonans görüntüleme (MRG), ensefalopati açısından yapılan elektroensefalografi (EEG), ataksiye yol açabilecek periferik sinir hasarının değerlendirilmesi açısından yapılan elektronöromiyografi (ENMG) normal olarak saptandı.

Yapılan beyin omurilik sıvısı (BOS) incelemesinde hücre sayısı 5/mm³ (hepsi lenfosit), protein 57.9 mg/dL, glukoz 62 mg/dL olarak saptandı. Beyin omurilik sıvısı (kültüründe bakteriyal (Escherichia coli, Haemophilus influenzae, Neisseria meningitides, Listeria monocytogenes, Streptococcus agalactiae, Streptococcus pneumoniae) üreme saptanmadı. Beyin omurilik sıvısında viral ajanlardan Cytomegalovirus, Enterovirus, Herpes Simplex Virus Human Virus 1 ve 2-6, IGM ve IGG eliza testinde negatif olarak saptandı.

Beyin omurilik sıvısında COVID 19 PCR testi negatif olarak saptandı ancak BOS’da COVID 19 total antikoru: 19 IGG: 6 ve IGM: 13 (yüksek değerlerde) saptandı. Yapılan florodeoksiglukoz (FDG) pozitron emisyon tomografisi/bilgisayarlı tomografi (PET/BT) incelemesinde serebellumda FDG tutulumunun arttığı izlendi. Hastaya BOS COVID-19 antikor ve FDG PET/BT sonuçlarıyla uyumlu olarak COVID-19’a bağlı APESA tanısıyla beş gün boyunca 1000 mg metilprednizolon (PULSE steroid) tedavisi uygulandı. Klinik bulgular tama yakın düzeldi. Hasta taburcu edildi.

Tartışma

Elli yaşında erkek hasta dengesizlik, halsizlik, konuşma bozukluğu, öksürük ve yüksek ateş şikayetleriyle ilk olarak acil servise başvurdu; yapılan PCR testi ve toraks bilgisayarlı tomografisi (BT)’nin COVID-19 ile uyumlu olması nedeniyle iç hastalıkları servisinde yatırılarak izlem ve tedavisi planlandı. Hastanın öyküsünden iki doz inaktif pandemik COVID-19 aşısı (CoronaVac) olduğu öğrenildi. Öz geçmişinde sigara kullanımı (1 paket gün) var iken, soy geçmişinde herhangi bir özellik yoktu. Bir hafta sonra hastada dengesiz yürüme ve konuşma bozukluğu sorunu başlaması üzerine nöroloji bölümüne konsülte edildi. Hastanın değerlendirildiği sırada nefes darlığı ve oksijen ihtiyacı yoktu. Ateş 37.6°C idi. Nörolojik muayenesinde; bilinç açık oryante ve koopere idi. Ense sertliği yoktu. Göz hareketleri serbest, bakış yönüne vuran ve dinlenmekle geçmeyen nistagmus vardı. Hasta dizartrik konuşuyordu. Duyu ve motor muayenesinde herhangi bir anormal bulgu saptanmayan hastanın derin tendon refleksleri normaldi. Serebellar muayenesinde iki taraflı dismetri vardı. Yürüyüşü ataksik, tandem yürüyüşü beceriksiz ve Romberg testi pozitif idi.

Rutin laboratuvar tetkiklerinde D-dimer 1.3. µg/L Lokosit 16000 uL sedimentasyon 20 mm/saat C- reaktif protein (CRP) 6 mg/L idi. Diğer laboratuvar parametreler normaldi.

Yapılan kontrastlı beyin manyetik rezonans görüntüleme (MRG), ensefalopati açısından yapılan elektroensefalografi (EEG), ataksiye yol açabilecek periferik sinir hasarının değerlendirilmesi açısından yapılan elektronöromiyografi (ENMG) normal olarak saptandı.

Yapılan beyin omurilik sıvısı (BOS) incelemesinde hücre sayısı 5/mm³ (hepsi lenfosit), protein 57.9 mg/dL, glukoz 62 mg/dL olarak saptandı. Beyin omurilik sıvısı (kültüründe bakteriyal (Escherichia coli, Haemophilus influenzae, Neisseria meningitides, Listeria monocytogenes, Streptococcus agalactiae, Streptococcus pneumoniae) üreme saptanmadı. Beyin omurilik sıvısında viral ajanlardan Cytomegalovirus, Enterovirus, Herpes Simplex Virus Human Virus 1 ve 2-6, IGM ve IGG eliza testinde negatif olarak saptandı.

Beyin omurilik sıvısında COVID 19 PCR testi negatif olarak saptandı ancak BOS’da COVID 19 total antikoru: 19 IGG: 6 ve IGM: 13 (yüksek değerlerde) saptandı. Yapılan florodeoksiglukoz (FDG) pozitron emisyon tomografisi/bilgisayarlı tomografi (PET/BT) incelemesinde serebellumda FDG tutulumunun arttığı izlendi. Hastaya BOS COVID-19 antikor ve FDG PET/BT sonuçlarıyla uyumlu olarak COVID-19’a bağlı APESA tanısıyla beş gün boyunca 1000 mg metilprednizolon (PULSE steroid) tedavisi uygulandı. Klinik bulgular tama yakın düzeldi. Hasta taburcu edildi.

Yazar bu yazının hazırlanması ve yayınlanması aşamasında herhangi bir çıkar çakışması olmadığını beyan etmiştir.

Yazar bu yazının araştırma ve yazarlık sürecinde herhangi bir finansal destek almadığını beyan etmiştir.

Kaynaklar

1. Werner J, Reichen I, Huber M, Abela IA, Weller M, Jelcic I. Subacute cerebellar ataxia following respiratory symptoms of COVID-19: A case report. BMC Infect Dis 2021;21:298.
2. Mao L, Jin H, Wang M, Hu Y, Chen S, He Q, et al. Neurologic manifestations of hospitalized patients with coronavirus disease 2019 in Wuhan, China. JAMA Neurol 2020;77:683-90.
3. Mitoma H, Manto M, Hampe CS. Immunemediated cerebellar ataxias: Practical guidelines and therapeutic challenges. Curr Neuropharmacol 2019;17:33-58.
4. Helms J, Kremer S, Merdji H, Clere-Jehl R, Schenck M, Kummerlen C, et al. Neurologic Features in Severe SARS-CoV-2 Infection. N Engl J Med 2020;382:2268-70.
5. Ahmad I, Rathore FA. Neurological manifestations and complications of COVID-19: A literature review. J Clin Neurosci 2020;77:8-12.
6. Tomar LR, Shah DJ, Agarwal U, Batra A, Anand I. Acute post-infectious cerebellar ataxia due to COVID-19. Mov Disord Clin Pract 2021;8:610-2.
7. Fadakar N, Ghaemmaghami S, Masoompour SM, Shirazi Yeganeh B, Akbari A, Hooshmandi S, et al. A first case of acute cerebellitis associated with coronavirus disease (COVID-19): A case report and literature review. Cerebellum 2020;19:911-4.
8. Moreno-Escobar MC, Feizi P, Podury S, Tandon M, Munir B, Alvi M, et al. Acute cerebellitis following SARS-CoV-2 infection: A case report and review of the literature. J Med Virol 2021;93:6818-21.
9. Povlow A, Auerbach AJ. Acute cerebellar ataxia in COVID-19 infection: A case report. J Emerg Med 2021;60:73-6.
10. Malayala SV, Jaidev P, Vanaparthy R, Jolly TS. Acute COVID-19 cerebellitis: A rare neurological manifestation of COVID-19 infection. Cureus 2021;13:e18505.
11. Blumkin L, Pranzatelli MR. Acquired ataxias, infectious and para-infectious. Handb Clin Neurol 2012;103:137-46.